-- In verband met de coronacrisis afgelast. --

Noordmans Studiedag 2020

Woensdag 27 mei

Protestantse Theologische Universiteit, vestiging Amsterdam (VU)

Thema: In het spoor van Noordmans – de moed van dominee Jan Koopmans (1905-1945)

De studiedag 2020 verkent verwantschap en verschil tussen twee theologen: Oepke Noordmans en zijn (zelfverklaarde) leerling Jan Koopmans. Kan een verkenning van hun betrekking ons beide theologen dieper doen kennen?

Dominee Jan Koopmans (1905-1945) was een unieke figuur in de Nederlandse kerken waar het ging om openlijk verzet tegen het nazisme. Hij is vooral bekend als de auteur van het eerste illegale geschrift tijdens de bezetting: ‘Bijna te laat’ (november 1940). Aanleiding daarvoor was de ariërverklaring die de bezetter vroeg van mensen in overheidsdienst. Koopmans doet een hartstochtelijk appel op de Nederlandse kerk en het Nederlandse volk om de Joden niet te verraden. Hij stelt: ‘Je moet de moed hebben om het goede te zeggen en te doen, ook als je niet moedig bent.’ In maart 1945 stierf Koopmans aan de gevolgen van een verdwaalde kogel die hem raakte op zijn onderduikadres.

Theologisch ging Koopmans in het spoor van Noordmans, die hij zijn geestelijke vader noemde. Beiden hebben zich expliciet uitgelaten over de taak van kerk en christen in hun tijd. Beider visie op roeping en ambt wortelde in hun opvatting van het bijbels Woord. Waar zit de verwantschap, waar wijken beider meningen uiteen? En hoe is de moed van Koopmans theologisch te verstaan, wat vormde en voedde hem? Hoe valt daarbij de vergelijking met Noordmans uit? Wat kan de actualiteit zijn van Koopmans’ ‘Bijna te laat?’ Dit zijn de vragen die 27 mei op tafel liggen.

Sprekers:

Dr. Niels den Hertog, predikant (CGK), Koopmanskenner en lid van de Stichting dr. O. Noordmans, gaf december 2018 zijn proefschrift over Het spreken van de kerk in de theologie van dr. J. Koopmans. Zijn lezing zal een historische reconstructie bevatten van de betrekking van Koopmans en Noordmans en verwantschap en verschil in kaart brengen.

Prof.dr. Rinse Reeling Brouwer, emeritus hoogleraar theologische hermeneutiek van de bijbel en voormalig universitair hoofddocent theologiegeschiedenis (PThU) laat zien hoe de morele onafhankelijkheid van Koopmans verankerd is in zijn opvatting van het Woord, waaraan hij zich verplicht weet en waarbij hij zich veilig voelt.

Stevo Akkerman, schrijver, journalist en columnist bij dagblad Trouw, zal vanuit zijn eigen expertise reflecteren op de moed van Koopmans en de inspiratie daarvan voor vandaag.

Deelname en opgave

Het dagprogramma start om 10.30 uur en duurt tot circa 16.00 uur. Vanaf 10.00 uur is er ontvangst met koffie. Na het ochtendprogramma is er een kort intermezzoprogramma, voorafgaand aan de lunch.

De kosten voor deelname bedragen voor donateurs € 20,-, voor niet-donateurs € 40,-, voor studenten € 10,- (incl. lunch). De kosten kunt u op de dag zelf betalen.

Te zijner tijd ontvangen de donateurs van de Stichting dr. O. Noordmans de lezingen in druk in een nieuw Noordmans Cahier. Opgave kan per e-mail bij de secretaris: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. of telefonisch: 0548-655635. Nadere informatie is ook te krijgen bij de voorzitter, dr. A. van der Kooi, tel. 038-3325274; e-mail This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it..

Noordmans Studiedag 2019

Maandag 3 juni

PThU (VU Amsterdam)

Creatieve verbeelding als kritische theologie

De studiedag-2019 gaat over creatieve verbeelding als kritische theologie bij Ad den Besten, O. Noordmans en K.H. Miskotte.

Dr. Tjerk de Reus geeft een indruk van Den Bestens theologisch-poëticale exercities op het veld van de Nederlandse poëzie. Die stelt hij in het licht van Noordmans’ scheppingsbegrip, gerelateerd aan diens verdere reflecties over de letteren. Valt de literaire positie van Den Besten beter te begrijpen in het licht van Noordmans? Of krijgen bepaalde theologische motieven bij Den Besten ‘vlees op de botten’, juist omdat hij zich diepgaand beweegt in het gebied van de moderne Nederlandse verskunst? Kortom, wat zien we wanneer we Den Besten en Noordmans samen lezen?

Onder de titel ‘Noordmans en de poëzie van zijn tijd’ bekijkt prof.dr. Martien Brinkman hoe Noordmans vanuit de theologie kritisch ingaat op poëtica. Hij besteedt dan aandacht aan het dichterlijke werk van Gerrit Achterberg, Hendrik Marsman, Martinus Nijhoff en Ida Gerhardt. Hij belicht vooral hun Jezus-beeld, hun sacramentsbegrip en hun opvatting van het Woord. Tevens gaat hij na hoe Noordmans’ eigen verbeelding in dit verband te waarderen valt.

Dr. Karel Blei bespreekt de eigen aard van Noordmans’ omgang met de bijbelteksten, met name zijn uitleg van de gelijkenis van de zaaier. Dat Miskotte zich in deze uitleg niet helemaal kon vinden, weerspiegelt het verschil tussen beider theologische posities. Blei laat zien hoe dit verschil onder meer te maken heeft met Noordmans’ kritiek op Karl Barth.

Dr. Tjerk de Reus is literatuurcriticus en journalist voor het Friesch Dagblad en De Nieuwe Koers en incidenteel voor andere bladen. In 2018 promoveerde hij op het proefschrift Ad den Besten. Deelbiografie 1923-1955. Oorlogstijd / de Vijftigers.

Prof.dr. Martien Brinkman is emeritus-hoogleraar oecumenische / interculturele theologie aan de Vrije Universiteit. De laatste jaren houdt hij zich intensief bezig met poëzie. In 2014 verscheen van zijn hand Hun God de mijne? Over de God van Gerrit Achterberg, Hendrik Marsman, Martinus Nijhoff en Ida Gerhardt.

Dr. Karel Blei is emeritus-predikant van de Protestantse Kerk in Nederland. Van 1987 tot 1997 was hij secretaris-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk. Hij publiceerde onder andere de boeken Noordmans, dat in het Engels vertaald werd, en Karl Barth en zijn theologische weg door de tijd.

Deelname en opgave

Het dagprogramma start om 10.30 uur en duurt tot circa 16.00 uur. Vanaf 10.00 uur is er ontvangst met koffie. Na het ochtendprogramma is er een kort intermezzoprogramma, voorafgaand aan de lunch.

De kosten voor deelname bedragen voor donateurs € 20,-, voor niet-donateurs € 40,-, voor studenten € 10,- (incl. lunch). De kosten kunt u op de dag zelf betalen.